“Tập trung” đồng nghĩa với việc bạn phải nói “không” với hầu hết mọi thứ, nhưng có một cách để làm điều đó mà vẫn cho phép bạn nói “có” vào thời điểm quan trọng nhất.
Ai cũng nói rằng các startup nhỏ cần sự tập trung. Hãy từ chối bất kỳ điều gì làm bạn xao nhãng khỏi mục tiêu, tầm nhìn và chiến lược của mình, cho dù việc khám phá mọi cơ hội có hấp dẫn đến đâu. Vì mỗi lần như vậy, bạn đều hy vọng đó sẽ là cơ hội đưa bạn đến với “thành công” (dù định nghĩa thành công của bạn là gì đi nữa).
Thiếu tập trung dẫn đến những nỗ lực nửa vời, liên tục bị gián đoạn bởi những “đồng cỏ xanh” tưởng chừng hấp dẫn hơn trước khi bạn đầu tư đủ thời gian và tâm huyết xứng đáng. Hãy học cách nói “không!”
Nhưng mặt khác, bạn cũng cần thử nghiệm ý tưởng mới. Hãy thất bại nhanh chóng! Chuyển hướng! Kiểm chứng! Nghi ngờ! Luôn thu thập bằng chứng cho thấy bạn có thể đang sai, và không ngừng thử những điều mới mẻ vì có thể bạn đã bỏ lỡ điều gì đó. Đừng bao giờ bỏ qua cơ hội thay đổi, học hỏi và phát triển.
Vậy… làm sao bạn có thể khám phá những ý tưởng khác trong khi cũng phải nói “không” với bất kỳ điều gì lệch hướng khỏi kế hoạch ban đầu?
Đây là cách tôi làm:
Tôi không bao giờ nói “không.” Nhưng tôi cẩn thận đặt điều kiện cho câu trả lời “có.”
Tôi học được điều này từ hồi trung học. Vào giữa những năm 90, ai cũng nghĩ Apple đã thua trong cuộc chiến máy tính cá nhân. Các lập trình viên của họ rời bỏ như chuột chạy khỏi con tàu đắm để lao vào thế giới đầy cơ hội của Windows 95. Khi đó, tôi là một người am hiểu sâu về giao diện lập trình của Macintosh và vẫn tự hào thừa nhận điều đó. Nhờ vậy, tôi kiếm được những công việc hợp đồng fix bug nhỏ mà các lập trình viên khác không muốn đụng tới.
Vào giữa những năm 1990, Apple thực sự gặp khủng hoảng nghiêm trọng và dường như đang thua trong cuộc chiến máy tính cá nhân. Một số lý do chính bao gồm:
Suy giảm doanh số và thị phần:
- Đến giữa thập niên 90, Apple mất dần thị phần vào tay các máy tính chạy Windows của Microsoft, đặc biệt sau khi Windows 95 ra mắt vào năm 1995.
- Windows 95 mang đến giao diện đồ họa thân thiện, hỗ trợ đa nhiệm tốt hơn, và hoạt động trên phần cứng của nhiều nhà sản xuất khác nhau, tạo ra một hệ sinh thái rộng lớn.
Sự hỗn loạn trong nội bộ Apple:
- Apple trải qua nhiều biến động trong ban lãnh đạo. CEO John Sculley bị thay thế bởi Michael Spindler, rồi đến Gil Amelio vào năm 1996.
- Sản phẩm của Apple khi đó kém cạnh tranh, với dòng máy Macintosh bị chỉ trích là đắt đỏ, hiệu suất không cao, trong khi hệ điều hành Mac OS cũ kỹ so với Windows 95.
Lập trình viên rời bỏ Apple:
- Khi Apple mất thị phần, các lập trình viên lo sợ nền tảng Macintosh sẽ không còn tương lai, nên họ chuyển sang phát triển phần mềm cho Windows, vốn có lượng người dùng đông đảo hơn nhiều.
- Java và các công nghệ đa nền tảng cũng dần trở nên hấp dẫn hơn với giới lập trình.
Sự trở lại của Steve Jobs và bước ngoặt:
- Để cứu vãn tình hình, Apple mua lại công ty NeXT của Steve Jobs vào năm 1996, và đến năm 1997, Jobs trở lại làm CEO tạm quyền.
- Dưới sự lãnh đạo của ông, Apple dần khôi phục với các chiến lược đổi mới như ra mắt iMac (1998), hợp tác với Microsoft để đưa Office lên Mac, và cuối cùng là sự ra đời của Mac OS X, iPod, iPhone giúp Apple trở thành gã khổng lồ công nghệ như ngày nay.
Nhìn lại, thời điểm giữa những năm 90 là một trong những giai đoạn khó khăn nhất của Apple, nhưng cũng đặt nền móng cho sự trỗi dậy mạnh mẽ sau này.
Tôi thường tính phí 25 đô la một giờ – số tiền khá lớn với một cậu học sinh 17 tuổi vào những năm 90.
Một ngày nọ, tôi nhận được cuộc gọi từ một nhóm tôi không hề muốn giúp. Họ vừa hoàn thành một sản phẩm mới bằng Java, nhưng nó không chạy được trên máy Mac. Họ hỏi liệu tôi có thể sửa không? Dù khách hàng của họ không ai dùng Mac, nhưng nhà đầu tư chính lại muốn xem bản demo trên máy Mac, và khi thử thì nó không hoạt động. (Cảm ơn các nhà đầu tư! Và cảm ơn những nền tảng “đa nền tảng” mà thực chất chẳng phải vậy!)
Tôi chẳng muốn dính dáng gì đến vụ này. Java khi đó còn quá mới và đầy lỗi, hơn nữa tôi vốn chuyên về C/C++ và chẳng hứng thú với một ngôn ngữ học thuật như Java.
Vào giữa những năm 90, Java vẫn còn sơ khai và đầy vấn đề. Hiệu suất chậm, nhiều lỗi, và công cụ phát triển còn thô sơ khiến lập trình viên gặp khó khăn. Mặc dù được quảng bá là “Write Once, Run Anywhere”, thực tế lại là “Write Once, Debug Everywhere” vì sự khác biệt giữa các nền tảng. GUI của Java (AWT) cũng kém ổn định, làm cho ứng dụng trông khác nhau trên mỗi hệ điều hành. Ngoài ra, nhiều lập trình viên C/C++ coi Java là một “ngôn ngữ học thuật” thiếu tính thực tiễn. Những vấn đề này khiến Java ban đầu không hấp dẫn với dân lập trình nghiêm túc.
Theo lý thuyết thông thường, tôi nên từ chối. Nhưng thay vào đó, nghe theo lời khuyên của một người bạn lớn tuổi và khôn ngoan hơn, tôi đến gặp họ và nói rằng tôi sẽ làm với giá 100 đô la một giờ.
Tôi hoàn toàn mong họ sẽ cười vào mặt mình. Nhưng trái lại, họ đồng ý. Một tiếng rưỡi sau, mọi thứ đã hoạt động. Sự khác biệt giữa việc nói “không” và kiếm được 150 đô la trong hai giờ chỉ nằm ở cách tôi diễn đạt từ “có.”
Nguyên tắc này tiếp tục theo tôi trong suốt sự nghiệp. Tại WP Engine, chúng tôi thường xuyên gặp các blogger lớn muốn chuyển sang hệ thống của mình. Họ có những yêu cầu rất cao: hàng chục triệu lượt xem trang mỗi tháng, lưu lượng truy cập tăng đột biến, mã tùy chỉnh, thời gian hoạt động hoàn hảo và hỗ trợ 24/7.
Chúng tôi có nên nhận những khách hàng này không? Có thể là không – vì mục tiêu ban đầu của WP Engine là phục vụ thị trường tầm trung – những người đã vượt quá khả năng của các nền tảng miễn phí nhưng không đủ lớn để yêu cầu hạ tầng lưu trữ phức tạp.
WP Engine là một công ty lưu trữ web của Mỹ, chuyên cung cấp dịch vụ lưu trữ cho các trang web xây dựng trên hệ quản trị nội dung mã nguồn mở WordPress. Được thành lập vào năm 2010 bởi Jason Cohen, công ty đặt trụ sở chính tại Austin, Texas.
Vào cuối năm 2024, WP Engine vướng vào một cuộc tranh cãi với Matt Mullenweg, đồng sáng lập WordPress và CEO của Automattic. Mullenweg chỉ trích WP Engine vì cho rằng công ty không đóng góp đủ cho cộng đồng mã nguồn mở WordPress, dẫn đến các hành động pháp lý và tranh luận trong cộng đồng.
Bất chấp những tranh cãi, WP Engine tiếp tục phát triển và cung cấp dịch vụ lưu trữ WordPress chất lượng cao cho hơn 1,5 triệu trang web trên toàn cầu.
Tuy nhiên, nếu chúng tôi từ chối, có thể chúng tôi sẽ bỏ lỡ những hợp đồng lớn và quan trọng. Vì vậy, chúng tôi chấp nhận bằng cách đặt mức giá đủ cao để đảm bảo lợi nhuận đáng kể, thậm chí đủ để tài trợ cho những dự án khác mà chúng tôi muốn thực hiện.
Nguyên tắc này rất đơn giản: Đặt điều kiện cho câu trả lời “có” sao cho:
- Nếu họ đồng ý, bạn sẽ vui vì số tiền hoặc điều kiện đủ tốt để bù đắp cho sự xao nhãng, thậm chí có thể tài trợ cho những gì bạn thực sự muốn làm.
- Nếu họ từ chối, bạn cũng vui vì nó vốn không xứng đáng với thời gian và công sức của mình.
Hãy coi đó như một hình thức gây quỹ. Việc gây quỹ luôn làm bạn phân tâm khỏi việc vận hành doanh nghiệp, nên số tiền nhận được phải đủ lớn để tạo ra sự thay đổi. Ví dụ:
- “Có” nếu nó đủ trả lương cho một nhân viên mới.
- “Có” nếu nó kéo dài thời gian hoạt động của startup thêm ít nhất ba tháng.
- “Có” nếu nó hoàn toàn tài trợ cho một chiến dịch quảng cáo mới.
- “Có” nếu nó cho phép một trong các nhà đồng sáng lập nghỉ công việc chính thức của họ.
Và nếu họ nói “không,” bạn cũng không sao cả – vì đó chỉ là một sự xao nhãng không đáng để theo đuổi.
Lưu ý: Bài viết được dịch với sự hỗ trợ từ ChatGPT và tinh chỉnh văn phong từ ngữ từ KDigital, bổ sung thêm các chú thích để nội dung sát nghĩa, tự nhiên và dễ hiểu nhất! Xưng hô trong bài viết ám chỉ đến tác giả của bài viết gốc Jason Cohen.
